Autor: IGOR PIETRZAK
UX/UI Director, IMAGINE
Kiedy w 1992 roku Alan Cooper wraz ze wspólnikiem założył pierwszą w historii firmę projektującą doświadczenie użytkownika, zapewne nie spodziewał się, że zostanie ojcem UX. Jego humanistyczne podejście do technologii dzisiaj wydaje się być standardem, ale w latach 90. było w swojej dziedzinie przełomowe. I może być nadal.
CZY UX JESZCZE ISTNIEJE?
User experience to dość nowy termin – wymyślił go i spopularyzował 26 lat temu Don Norman1. Projekt UX rozumiał jako proces projektowania, który uwzględnia potrzeby użytkowników w każdym aspekcie działania produktu (także jego otoczenia). Do teraz metodologia projektowania Coopera opierająca się na personach definiuje UX i przypomina, że powstał on z potrzeby projektowania procesów przyjaznych ludziom. Tworzenie produktów zaawansowanych technologicznie ma bowiem tak poruszać użytkowników, żeby chcieli wejść z nimi w interakcję. Od 1992 roku rola technologii roś-nie, a branża rozwija się w zawrotnym tempie. Tak dzieje się również w przypadku UX, chociaż kwestia definicji staje się dyskusyjna. UX dawno przestał dotyczyć doświadczeń człowieka, a wszedł w etap projektowania całego produktu, także pod względem biznesowym. Co ciekawe sam Cooper w maju tego roku napisał na Twitterze, że UX design nie istnieje.
KIERUNKI ROZWOJU UX
Wirtualna i rozszerzona rzeczywistość od kilku lat podbijają internet i pobudzają dyskusję 
publiczną. Poruszają również kwestie filozoficzne dotyczące przyszłości człowieka w świecie technologicznego rozpędu. Czy VR faktycznie przebije się do mainstreamu i stanie integralną częścią nasze-go życia? Właśnie od tego będzie zależeć kluczowy kierunek rozwoju UX. W 2016 roku Greg Madison, projektant VR w Google Labs, udzielił wywiadu amerykańskiemu „FastCo Design”2, w którym powątpiewał w VR i jego potencjał. To, co przede wszystkim jej zarzucał, to konieczność wykonania zbyt dużego wysiłku myślowego do jej użycia. W obliczu wiedzy o tym, jak ekonomicznie zarządza swoimi zasobami ludzki mózg, lenistwo może okazać się dobrym kryterium eliminacji. Być może VR po-dzieli losy Google Glass, wycofanego w 2015 roku m.in. z powodu nieopłacalności. Dla twórców user experience historia ta to kolejny dowód na to, że powodzenie technologii jest determinowane przydatnością i poprawą jakości życia, a nie oryginalnością pomysłu i estetycznym wykonaniem.
UX W SŁUŻBIE TECHNOLOGII
Technologia wpływa nie tylko na przyszłość UX, ale również na kształt całej branży. Szerokie spektrum user experience nie koncentruje się jedynie na internecie, chociaż to już naturalne środowisko niemal każdego współczesnego człowieka. Podział w obrębie branży dyktuje rozwój technologii (VR, nawigacje głosowe, VUIs itd.). I tak UX może oznaczać zarówno service design, product design, jak i profesjonalnie przygotowane i opracowane badania i analizy.
MASZYNA vs CZŁOWIEK
Przewiduje się, że do 2029 roku komputery będą bardziej inteligentne od ludzi. Już teraz AI angażuje się w realizowanie nielinearnych, złożonych zadań. Rośnie rola sektora fintech, pojawiły się autonomiczne pojazdy, jeszcze mądrzejsze, „uczące się” użytkowników systemy. Przyszłość UX to jednak nie tylko projektowanie procesów w taki sposób, aby człowiek mógł swobodnie współpracować z inteligentnymi maszynami. To również badanie i opracowywanie ich w taki sposób, aby mogły się one uczyć i pracować z człowiekiem. Pytanie, czy będzie miał on do nich wystarczające zaufanie, pozostaje otwarte. Alex Schleifer, jeden z szefów projektu w Airbnb, opisał na portalu uxmatters.com proces pracy nad projektem z użyciem machine learningu. Interesująca jest ekonomia tego rozwiązania: szukanie luk na linii współpracy programista i designer, a następnie uzupełnianie ich danymi i logiką machine learning. Pomysł ten rodzi szereg wątpliwości o to, czy maszyny przejmą rolę projektantów, będą działać szybciej, lepiej, czy będą w stanie wykorzystać do tego wiedzę z zakresu zarządzania, psychologii i etyki.
RANKING PRIORYTETÓW ORGANIZACJI W 2018 ROKU
UX DESIGNER PRZYSZŁOŚCI
Choć kompetencje UX designera będą zmierzały w kierunku specjalizacji i podziału na dziedziny, to podstawowy zestaw umiejętności nadal będzie gwarantował elastyczne i wszechstronne podejście, które pozwoli się przystosować. Rynek wymaga również dokładności i przywiązania do szczegółu, minimalnie odróżniającego produkty konkurentów. Orientacja na detal przy jednoczesnym dostrzeganiu istoty całości to wymagania typowe dla produktów optymalizowanych, które właśnie dzięki takiemu podejściu odnoszą sukces. Dotyczy to nie tylko samego produktu, ale też otoczenia i trendów, które pozwolą zwiększyć zasięg odbiorców. Już za chwilę UX designer będzie musiał się zmierzyć z obawą człowieka przed maszyną i brakiem do niej zaufania. Będzie też musiał poradzić sobie z jedną ze stałych ludzkich potrzeb – kontrolowaniem otoczenia. Znalezienie sposobów, aby ją zaspokoić, będzie wymagało wykorzystania potencjału sztucznej inteligencji w celu poprawy warunków życia. Sprawy nie ułatwi nieznaczna popularność urządzeń VR i tylko odrobinę większa w przypadku urządzeń sterowanych głosem. Wyparcie haseł dostępu przez kody weryfikacyjne czy skan twarzy albo odcisk palca to też niezbyt odległa perspektywa.
TECHNOLOGIA SPOTYKA SIĘ Z CZŁOWIEKIEM
Neil Collman w wywiadzie z 2017 roku wyraził przekonanie, że coraz większe organizacje będą wprowadzać w życie coraz to mądrzejsze metody kolaboracji i że zaczną patrzeć na całościowe usługi z większym zainteresowaniem i zrozumieniem.3 Przyszłość bez technologii wydaje się niemożliwa. Ludzkość realizuje potrzebę po-stępu właśnie poprzez rozwój technologii i wszystko wskazuje na to, że będzie ona towarzyszyć człowiekowi już zawsze i wszędzie. Tam zaś, gdzie technologia spotyka się z człowiekiem, zawsze będzie potrzebny UX design. To właśnie UX zbada, czy dany proces, problem albo produkt faktycznie od-powiada na realne potrzeby – nie tylko biznesowe, ale i czysto ludzkie. Już teraz, podczas pracy nad projektami, wykorzystywane są takie metody jak thinking backwards czy metoda badawcza nieuczestnicząca. Wszystko po to, ułatwić badanie źródeł problemów w procesach, a przede wszystkim ich genezę na poziomie potrzeb ludzkich. Przyszłość postawi człowieka nie tylko przed nowymi możliwości technologicznymi, ale i przed kolejny-mi problemami, których aktualnie nie jest on świadomy.
