Stanowisko Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska ws. projektu ustawy o prawach konsumenta (druk numer 2076), skierowane do Senackiej Komisji Ustawodawczej oraz Senackiej Komisji Gospodarki 20 maja 2014 r.
Szanowni Państwo,
Od dnia 17.01.2014r. w Sejmie RP prowadzone są prace nad rządowym projektem „Ustawy o prawach konsumenta – druk numer 2076” (zwanego dalej „Projektem”), która ma stanowić implementację do krajowego porządku prawnego „Dyrektywy PE i Rady 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów” (zwanej dalej „Dyrektywą”).
Zdaniem IAB Polska powyższy projekt zawiera postanowienia, które mogą w sposób negatywny wpłynąć na działalność oraz rozwój przedsiębiorców internetowych w Polsce.
W konsekwencji IAB Polska proponuje wprowadzenie do Projektu następujących dwóch (2) zmian niezbędnych oraz czterech (4) zmian wymaganych:
Zmiany niezbędne
Obecne brzmienie przepisu Projektu
1.
[artykuł 2 punkt 4 Projektu]
„Trwały nośnik – materiał lub narzędzie umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przyszłości przez czas odpowiedni do
celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci;”
Zmiana proponowana przez IAB Polska
Dodanie sformułowania zaznaczonego poniżej:
„Trwały nośnik – materiał lub narzędzie (w tym zasoby teleinformatyczne i poczta elektroniczna) umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przyszłości przez czas odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci;”
Uzasadnienie zmiany
Obecne brzmienie przepisu nie jest dla przedsiębiorców wystarczająco zrozumiałe (w Projekcie trwały nośnik to materiał lub narzędzie).
Zdaniem IAB Polska, w celu uniknięcia wątpliwości, należy dodać do definicji pojęcie „poczty elektronicznej” oraz „zasobów teleinformatycznych” (dyski twarde komputerów).
Co istotne, konieczność uwzględnienia „poczty elektronicznej” oraz dysków twardych („zasoby teleinformatyczne”) wynika również z treści motywu 23) Dyrektywy 2011/83/UE, w myśl którego:
„Trwałe nośniki umożliwiają konsumentowi przechowywanie informacji tak długo, jak jest to dla niego konieczne w celu ochrony swoich interesów wynikających ze stosunków łączących go z przedsiębiorcą. Takie nośniki powinny obejmować w szczególności papier, pamięć USB, płyty CD-ROM, DVD, karty pamięci lub dyski twarde komputerów, a także pocztę elektroniczną.”
2.
[art. 44 ust. 2 Projektu]
„po art. 139a (Kodeksu wykroczeń – przyp. IAB Polska) dodaje się art. 139b w brzmieniu:
„Art. 139b. Kto zawierając umowę z konsumentem nie wypełnia obowiązku udzielania
informacji lub dostarczania dokumentu przewidzianego ustawą z dnia …. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. …) lub udziela informacji niepełnych lub nieprawdziwych lub dostarcza dokumenty zawierające informacje niepełne lub nieprawdziwe, podlega karze grzywny.”
Wykreślenie postanowienia.
Projektowany przepis wprowadza nadmierną penalizację. Ponadto należy podkreślić, że w przypadku braku realizacji określonych obowiązków przedsiębiorca i tak będzie ponosił określone koszty lub znajdzie się w niekorzystnej sytuacji (skutki ekonomiczne braku realizacji obowiązków) np.
w razie braku poinformowania o konieczności ponoszenia przez konsumenta kosztów przesyłki zwrotnej, będzie zmuszony sam ponieść te koszty;
w razie braku poinformowania o prawie do odstąpienia, okres na odstąpienie zostanie wydłużony do 12 miesięcy.
Zmiany wymagane
[artykuł 48 Projektu]
Wykreślenie i zastąpienie przepisem odpowiadającym brzmieniu dotychczasowego art. 6 ust. 3 ustawy o z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny:
„Posłużenie się telefonem, wizjofonem, telefaksem, pocztą elektroniczną, automatycznym urządzeniem wywołującym lub innym środkiem komunikacji elektronicznej w celu złożenia propozycji zawarcia umowy może nastąpić wyłącznie za uprzednią zgodą konsumenta.”
Dotychczasowe brzmienie przepisu art. 172 Ustawy Prawo telekomunikacyjne było w naszej ocenie prawidłową implementacją art. 13 Dyrektywy 2002/58/WE.
Projektowane zmiany w art. 172 Ustawy Prawo telekomunikacyjne wykraczają poza wskazane w uzasadnieniu Projektu przepisy art. 10 dyrektywy 2002/65/WE oraz art. 13 dyrektywy 2002/58/WE, wobec czego ich wprowadzenie nie znajduje uzasadnienia.
Dyrektywa 2002/65/WE i jej artykuł 10 dotyczy wyłącznie sprzedaży usług finansowych na odległość, natomiast art. 13 dyrektywy 2002/58/WE dotyczy wyłącznie używania w celu marketingu bezpośredniego „automatycznych systemów wywołujących bez ludzkiej ingerencji (aparaty wywołujące automatycznie), faksów lub poczty elektronicznej.”
[artykuł 20 ust. 2 Projektu]
„Jeżeli przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy.”
Wykreślenie postanowienia.
Wprowadzenie powyższego przepisu nie jest wymagane przez Dyrektywę 2011/83/UE (przepis fakultatywny) tzn. państwo polskie dysponuje w tym zakresie swobodą legislacyjną (tzw. opcja regulacyjna).
W wyniku wprowadzenia analizowanego przepisu może dojść do sytuacji, w ramach której na polskich przedsiębiorcach będzie spoczywać więcej obowiązków niż na przedsiębiorcach z innych państw członkowskich UE (tj. inne państwa mogą nie przyjąć omawianej regulacji w swoim ustawodawstwie). Powyższe będzie oznaczało mniejszą konkurencyjność polskiej gospodarki.
W Rozdziale I po art. 7 należy dodać art. 7a w brzmieniu:
Art. 7a „Jeżeli jakakolwiek inna ustawa reguluje zasady i tryb zawierania z konsumentami szczególnych rodzajów umów oraz wykonywania wobec konsumentów obowiązków informacyjnych, wówczas przepisy ustawy nie mają zastosowania”.
Zarówno z motywu 11 Dyrektywy, jak i jej przepisu art. 3 ust. 2 wynika, że w razie kolizji przepisów Dyrektywy z przepisami regulującymi sektor szczególny (np. łączności elektronicznej) pierwszeństwo ma przepis aktu regulującego sektor szczególny.
Wydaje się, że właściwym sposobem implementacji art. 3 ust. 2 Dyrektywy – który to przepis, z nieznanych powodów w ogólne nie znalazł odzwierciedlenia w projektowanej ustawie powinno być dodanie normy w rozdziale I – Przepisy ogólne – to jest nowego art. 7a (ostatniego art. rozdziału I)
Przepisy ustawy Prawo telekomunikacyjne, z uwagi na specyfikę formy zawarcia i wykonania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz precyzyjnie określone obowiązki informacyjne, są przepisami szczególnymi w stosunku do ogólnych przepisów regulujących umowy o świadczenie usług, o których mowa w Dyrektywie.
Taki stosunek tych przepisów wynikał również z powszechnej dotychczas interpretacji relacji ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2012 r., poz. 1225 ze zm.) do ustawy Prawo telekomunikacyjne.
Wdrażana Dyrektywa nie daje podstaw do zmiany powyższej interpretacji i wynikającej z niej praktyki.
Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy w umowach zawieranych na odległość oraz poza lokalem przedsiębiorstwa oraz obowiązki informacyjne w innych umowach zawieranych z konsumentami – rozdział II i III.
Proponujemy następujące brzmienie tytułu rozdziału II ustawy:
„Rozdział II. Obowiązki informacyjne w umowach zawieranych z konsumentami innych niż umowy zawierane na odległość lub umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa.”
Uzasadnienie do projektowanej ustawy (pkt V) oraz Dyrektywa (Rozdział II artykuł 5) wskazują, że intencją zarówno ustawodawcy unijnego, jak i polskiego było odrębne uregulowanie obowiązków informacyjnych wobec konsumenta w umowach zawieranych w sytuacjach typowych oraz obowiązków informacyjnych odnoszących się do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość.
Naszym zdaniem z tytułu rozdziału II nie wynika wyraźnie ta intencja, co może rodzić problemy interpretacyjne. Tytuł „Ogóle obowiązki przedsiębiorcy w umowach zawieranych z konsumentami” sugerować może iż, rozdział ten dotyczy wszystkich umów, w tym zawieranych na odległość oraz poza lokalem.
